Leugens.nl

Dit is wel opinie 

Volkskrant Vonk

Lacunes in onderzoek worden opgevuld met eigen meningen.

Gelezen: Ombudsvrouw Volkskrant

De Ombudsvrouw (fotootje): “Het nieuwe zaterdagkatern Vonk is een mix van achtergrond en opinie. De strikte scheiding tussen feit en mening, die het eerste katern in ere probeert te houden, wordt hier losgelaten…

Afgelopen week ging het pijnlijk mis. Vonk publiceerde een opiniestuk waarin sociaalwetenschapper Linda Duits het actualiteitenprogramma Nieuwsuur over de hekel haalt. Het artikel werd niet expliciet aangeduid als opiniestuk. De aankeiler op de voorpagina: Nieuwsuur zaait angst, wekte de indruk dat het hier om een feit ging – of de mening van de Volkskrant. De presentatie van het stuk zelf suggereerde bovendien dat het wetenschappelijk gefundeerd was.

Na een woedende reactie van Nieuwsuur verklaarde de hoofdredacteur van deze krant dat het stuk de mening van Linda Duits weergaf. Níet die van de krant. Oef.

Toch is Vonk niet van zins de lezer voortaan wel ‘met tien vlaggen’ te waarschuwen wanneer het opinies (van gastauteurs) afdrukt. De chef van Vonk denkt dat de misser met het Nieuwsuurverhaal eenmalig is omdat er toevallig heel veel dingen tegelijk fout gingen.”

Het is niet eenmalig, en het is fundamenteler dan de Ombudsvrouw aangeeft. Het uitgangspunt om opinie en diepgang te bieden vereist nogal wat discipline. Er liggen zeker drie valkuilen:

* Je krijgt verhalen van opiniemakers die iets stellig willen beweren en daar hap-snap de feiten bij verzamelen
* Andersom beginnen auteurs met goede moed een aantal feiten te combineren, maar als dat niet goed meer lukt of de feiten komen niet overeen, dan wordt er een mening ingelast;
* Er is een voorkeur voor auteurs die lekker liggen bij lezers, bijvoorbeeld omdat ze jong zijn en/of bekend van tv of bij de eindredacteur.

Peter Breedveld leverde inhoudelijke kritiek. Betreffend artikel was bij uitstek een voorbeeld van het manipuleren van (gekozen grenzen van ) statistiek om argumenten te onderbouwen.

Het is voor sommigen een uitdaging om in Nederland journalistiek van hoog niveau te bedrijven zoals The New Yorker, Economist of een combinatie van beide. Dit vereist een hoog nvieau van feitelijk onderzoek, en daarop kun je meningen baseren. Voor je het weet heb je, gezien de Nederlandse mentaliteit van snelle oordelen, een DWDD op papier. Verslavend goed amusement, dat wel.

Peter Olsthoorn | 16-09-12 10:46