Leugens.nl

Ons onderzoek toont aan: 

‘Sociaalpsychologen kiezen vaak voor eigenbelang’

Waarom zou je immers goedkope oordelen nalaten als je ermee kunt scoren?

Naar aanleiding van ons artikel over Diederik Stapel en Roos Vonk en vooral de uitstekende discussie hier nog een fragment van het Vara radioprogramma DeGids.fm waarin Menno Bentveld en Felix Meurders met de nodige humor het ‘onderzoek’ over sociaalpsychologisch gedrag van vleeseters brengen.

Roos Vonk is te horen en gaat ver met speculeren, ook met een vrijblijvende historische verklaring over jagers en vlees; die kennelijk ook geldt voor bijvoorbeeld mijnheer Foppe die naar de slager gaat.

De Radboud Universiteit heeft het persbericht inmiddels verwijderd, maar we vonden het nog. Dat eerst even, for the record:

Vleeseters zijn egoïstischer en minder sociaal

Datum bericht: 25 augustus 2011

‘Vlees haalt het slechtste in mensen naar boven’. Dat concluderen psychologen van de Radboud Universiteit Nijmegen en Tilburg University uit verschillende studies naar de psychologische betekenis van vlees. Denken aan vlees maakt mensen minder sociaal en in diverse opzichten meer ‘hufterig’. Ook blijkt dat mensen eerder vlees kiezen wanneer ze zich onzeker voelen, wellicht omdat het een gevoel van superioriteit of status geeft, veronderstellen de onderzoekers.

De Tilburgse hoogleraren Marcel Zeelenberg (economische psychologie) en Diederik Stapel (consumentenwetenschap en decaan Tilburg School of Social and Behavioral Sciences) en de Nijmeegse hoogleraar Roos Vonk (sociale psychologie) onderzochten de psychologische betekenis van vlees. ‘Mensen zeggen: vlees is lekker, het is gezond. Maar net als veel andere producten heeft vlees ook een symbolische, expressieve waarde’, licht Zeelenberg toe. ‘Denk aan rijden in een Hummer of een Panda. Met beide kom je er, maar een Hummer is stoerder. Net als de Hummer is vlees slecht voor het milieu en het klimaat. Het is ook slecht voor dieren, de derde wereld en onze eigen gezondheid. Maar mensen kunnen flink kwaad worden als je ze dat vertelt. Ze zijn blijkbaar erg gehecht aan hun biefstukje.’

Onzekere mensen kiezen voor vlees
Dat was voer voor de drie psychologen: wellicht voedt vlees ook belangrijke psychologische behoeften. In een serie onderzoeken werd een deel van de deelnemers onzeker gemaakt. Dat leidde tot een grotere voorkeur voor vlees wanneer men kon kiezen uit drie gerechten: vlees (biefstuk), vis of vegetarisch (omelet). In de onzeker gemaakte groep koos 60 procent van de deelnemers de biefstuk, in de controlegroep was dit slechts 20 procent. Vonk: ‘Dit wijst erop dat mensen niet in de eerste plaats vlees eten omdat ze het lekker of gezond vinden. Denk weer aan de Hummer, daar rijd je niet in omdat je moet overleven in de jungle. Net als de Hummer geeft vlees een oppepper aan je status en je ego.’

Eigen belang
In andere studies werd onderzocht wat er met mensen gebeurt als ze aan vlees denken. Ze kregen een plaatje te zien van een sappige biefstuk, terwijl een controlegroep een plaatje zag van een koe of een boom. Het denken aan vlees haalde niet bepaald het beste in mensen naar boven, constateert Roos Vonk. De mensen die naar de biefstuk hadden gekeken maakten egoïstischer keuzes bij een verdeelspel; ze kozen vaker voor eigenbelang. In denkbeeldige situaties vonden ze zichzelf belangrijker dan anderen en reageerden ze minder sociaal: bij een brand vonden ze vaker dat zij als eerste gered moesten worden; en ze waren minder bereid om iemand te helpen die van streek is. Ook bleek dat mensen na het denken aan vlees zich minder verbonden voelden met anderen, minder geliefd en eenzamer.

Vlees en ego
Roos Vonk, bekend van haar columns en boeken over hoe ons ego ons in de weg zit, kijkt hier niet van op: ‘Eerder onderzoek wees al uit dat vleeseters meer denken in termen van dominantie en hiërarchie (wie is de baas over wie) dan vegetariërs. Vlees eten is van oudsher ook geassocieerd met status; vlees was vroeger veel duurder en schaarser dan nu. Vlees eten is een manier om jezelf te verheffen boven anderen. Maar door jezelf te verheffen, verlies je ook de verbinding met anderen. Vlees kan blijkbaar ook die rol vervullen. Dat verklaart waarom onzekere mensen er meer behoefte aan hebben. Het maakt ook dat mensen hufteriger worden als ze aan vlees denken en zich eenzamer voelen.’ Diederik Stapel voegt daar nog aan toe: ‘ Het lijkt erop dat vegetariërs en flexitariërs beter in hun vel zitten, en ze zijn ook nog socialer en minder eenzaam.’

Tot zover het persbericht van de Radboud Universiteit, geplaatst op 29 Augustus 2011. Dan nu DeGids.fm:

Bentveld citeert komiek Denis Leary. Hier zijn tekst over vlees en hier de show:

(Overigens: ondergetekende bereidt en eet thuis geen vlees, maar schoffeert geen gastvrouw/gastheer die haar/zijn best doet om een vleesgerecht te bereiden. Hoe hoog sta je dan op de goedemensenschaal? Net onder vegetariers, of zelfs erboven?)

Peter Olsthoorn | 11-09-11 10:56