Jongste roman van Gerrit Komrij
Illusie van vriendschap
Met zelfbedrog blijf je overeind in het leven. Dat geldt zeker vaak voor romanfiguren, zoals de domineeszoon die koortsachtig op zoek is naar een echte vriend.
Gelezen De Loopjongen van Gerrit Komrij
Hoofdpersoon Arend Wiebenga is de zoon van één van ’s lands eerste vrouwelijke dominees, weduwe ook. Hij wil een vriend en hoopt op klasgenoten Kurt en Erik. Ze negeren hem. Op een schoolfeest veinst hij flauw te vallen om aandacht te trekken, mogelijk resulterend in vriendschap. Wederom tevergeefs.
Als student probeert Arend in de kroegen aldoor mannen te treffen die een vriend zouden kunnen zijn. Beneveld lukt het soms, om aan te klampen bij lieden die vrienden lijken of wellicht kunnen worden.
Deze illusoire vriendschappen gaan feilloos over in kameraadschap in de protestbewegingen die Arend frequenteert in de jaren zestig. Hij maakt promotie en laat zich ronselen tot revolutionair.
En dat levert eindelijk ‘echte’ vriendschap op, van chef Bob die hem mee tornt naar linkse regimes zoals in Albanië en China. Dat eindigt in de rimboe met soldaten die Arend verwijten niet te willen doden, en later eenzaam in een barak met een stervende.
Het totale demasqué volgt in het addendum twintig jaar later als Bob zich bekendmaakt als medewerker van de BVD. Zelfs die enige vermoede vriendschap van Arend was gelogen.
Komrij is op zijn best als hij de waan van de linkse protestbeweging en wat door moet gaan voor revolutionair elan met nauwelijks verholen sarcastisch genoegen beschrijft, met de tong in de wang. Zwakker is het eerste deel als Komrij poogt zijn hoofdpersoon te schetsen. Komrij lijkt meer, zo te zien aan z’n columns, een Mozartiaan: het best op dreef als hij de woorden uit zijn pen laat stromen. Als een Bachiaan moeizaam kleien gaat hem minder goed af.
Komrij schrijft veel over Facebook, ik ook. Ik zocht naar parallellen, bijvoorbeeld met de Noorse terrorist Anders Breivik die op Facebook koortsachtig medestanders zocht. Arend Wiebenga was van een ander tijdperk, de illusoire vriendschap en eenzaamheid als gevolg ervan zijn van alle tijden, zeker de onze.
Peter Olsthoorn | 16-04-12 06:59
*
To prove you're a person (not a spam script), type the security word shown in the picture. Click on the picture to hear an audio file of the word.
Uw e-mail adres wordt niet gepubliceerd en niet aan derden verstrekt.
Omgangsvormen