Leugens.nl

Wel samenvatting en lessen integraal online 

Volkskrant publiceert rapport niet

Harde woorden over journalistiek falen, maar hulp aan PvdA ontkend.

Gelezen: Volkskrant

De Volkskrant geeft vandaag antwoord op de oproep van ex-minister Henk Kamp van Defensie voor openbaarmaking van het internet onderzoek. Dat betrof de ‘martelprimeur’ van de krant in 2006.

Hoofdredacteur Pieter Broertjes (foto) geeft het rapport niet vrij. Dat stelde hij in een eerste antwoord al. Letterlijk, nu: “Dit vanwege redenen van juridische en journalistieke aard, met als hoofdzaak bronbescherming. Die dient niet alleen het belang van de bronnen in deze kwestie, maar is ook belangrijk ter bescherming van de relatie tussen de krant en zijn (toekomstige) bronnen in het algemeen.”

Dit staat in de wel openbare uitgebreide samenvatting van wat het ‘primeurrapport’ is gaan heten. Deze samenvatting is niet gemaakt door de onderzoekers, maar door de hoofdredactie. De onderzoekers stemmen in met de inhoud.

Wat de beschuldiging van Kamp en andere VVD’ers betreft. Die is onjuist, beweren de onderzoekers. De onthullingen van ‘marteling’ in Irak waren, ondanks vergaande invloed van de PvdA, geen poging om de verkiezingen te beí¯nvloeden. Dat is althans op grond van na te zoeken feiten vastgesteld.

De anonieme bron (later werd bekend dat het ex-generaal Cees Neisingh was, die vorige week gestraft is met een schikking van 5.000 euro), stuurde zelf een e-mail naar verslaggever Jan Hoedeman:

Ook illustratief is de casus van het najaar van 2003 waarin meningen botsen over de wijze van optreden bij ondervragingen van Irakese gevangenen. Het voortdurend luid muziek spelen om te voorkomen dat ze met elkaar spreken, het doen van een zak over het hoofd, het met water natgooien om ze wakker te houden zijn daar de uitingen van.

De verslaggever zocht elders bevestiging en kwam daar moeilijk aan. Oogkleppen als gevolg van ‘scoringsdrift’ dwarsbomen hem in adequaat onderzoek.

De redactie heeft bij het gebruik van anonieme bronnen als regel dat er op zijn minst twee bronnen moeten zijn die het nieuwsfeit onafhankelijk van elkaar bevestigen. Die tweede was er niet

Adjunct-hoofdredacteur Arie Elshout twijfelde aan de kwalificatie ”˜martelen’, maar had te weinig kritiek in de vorm van de eis meer bronnen te vragen. “Het blijft onbegrijpelijk waarom dit niet is geschied.”

Loyaliteit aan zijn redacteur en conformisme nekte ook de hoofdredacteur Pieter Broertjes. Hij vreesde voor gek verklaard te worden als hij de publicatie zou hebben tegengehouden.

Het persoonlijk belang bij publiceren werd te groot, de distantie tot het onderwerp te klein. De krant had er een andere verslaggever op kunnen zetten, vinden de onderzoekers. De redactie ziet dat als een aanval. Leden waren verontwaardigd ten opzichte van de onderzoekers en klaagden bij de ‘onderzoekscommissie’.

In haar samenvatting zegt de hoofdredacteur ook dat hij de kritiek van de onderzoekers op de eerdere eigen reconstructie van de fouten in de Volkskrant niet kan waarderen.

Aftreden van (hoofd)redacteuren meldt de krant niet. Dergelijke fouten zijn dagelijkse kost, maar met minder zware beweringen. Lessen trekken Nederlanders liever dan consequenties:

• Blijf bij de feiten.
• Tegenspraak organiseren.
• Bedacht zijn op fouten.
• Meer tijd voor concreet wederhoor.
• Tijdsdruk moet worden vermeden.

Peter Olsthoorn | 05-12-07 10:31